Κυριακή 4 Ιανουαρίου 2015

Υπάρχουν οι Άγγελοι;

Υπάρχουν οι Άγγελοι; 
Πότε δημιουργήθηκαν οι Άγγελοι; 
Είναι τέλειες φύσεις οι Άγγελοι; 
Ποιο το έργο των Αγγέλων; 
Ποια η σχέση των Αγγέλων με τους Ανθρώπους; 
Ποιες οι ιδιότητες των Αγγέλων; 
Με ποιες μορφές εμφανίζονται οι Άγγελοι στους ανθρώπους; 
Πως οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις εμφανίσεις των Αγγέλων; 
Σε ποιους ανθρώπους εμφανίζονται οι Άγγελοι; 
Είναι οι Άγγελοι πανταχού παρών ή περιορίζεται η παρουσία των; 
Γνωρίζουν οι Άγγελοι τα μέλλοντα; 
Γνωρίζουν οι Άγγελοι τις ψυχές των ανθρώπων; 
Γνωρίζουν οι Άγγελοι πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου; 
Οι Άγγελοι έχουν φύλο; 
Είναι οι Άγγελοι αθάνατοι; 
Είναι οι Άγγελοι ανώτεροι από τους ανθρώπους; 
Που βρίσκονται οι Άγγελοι; 
Πόσα είναι τα Αγγελικά τάγματα; 
Ποια η θέση των και το ιδίωμα των Αγγελικών ταγμάτων; 
Ποιοι Άγγελοι βρίσκονται ποιο κοντά στον άνθρωπο; 
Έχουν ονόματα οι Άγγελοι; 
Ποιων Αγγέλων γνωρίζουμε τα ονόματα των; 
Ποιο το κύριο έργο των Αγγέλων; 
Έχουν οι άνθρωποι φύλακα Άγγελο; 
Ποιες εμφανίσεις Αγγέλων υπάρχουν στη Αγία Γραφή; 
Πως μεταδίδονται τα μηνύματα του Θεού στους ανθρώπους μέσω των Αγγέλων Σεβασμός των πιστών στους Αγγέλους; 
Πότε γιορτάζονται οι Άγγελοι από την Εκκλησία; 
Ποιοι τιμούν περισσότερο τους Αγγέλους; 
Υπάρχει η δυνατότητα στα πονηρά πνεύματα επιστροφής τους στο Θεό; 
Τι είναι οι δαίμονες και που κατοικούν οι Δαίμονες; 
Ποια η διαφορά των Αγγέλων από τους δαίμονες; 
Ύμνοι των Αγγέλων Υπάρχουν Άγγελοι;


Άγγελος σημαίνει αγγελιοφόρος, εκείνος που φέρει μία 
αγγελία και μάλιστα καλή, χαρμόσυνη αγγελία. Τα ουράνια πνεύματα λέγονται Άγγελοι, διότι αγγέλουν, μεταφέρουν στους ανθρώπους καλές ειδήσεις και προστάγματα και παραγγελίες του Θεού, για την σωτηρία του ανθρώπου. Γι'αυτό και στην προς Εβραίους επιστολή ονομάζονται «λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα διά τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» (Εβρ. α΄ στιχ. 14).

Στη συνέχεια, με οδηγό την αγία Γραφή και τα κείμενα των αγίων Πατέρων, θα επιχειρήσουμε μια σύντομη προσέγ-γιση στον κόσμο των αγίων Αγγέλων του Θεού.

Απ' την Παλαιά Διαθήκη διδασκόμαστε πως οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον υλικό κόσμο. Στο υπέροχο βιβλίο του Ιώβ, μιλώντας ο θεός «δια λαίλαπας και νεφών», δηλώνει: «Ότε εγενήθησαν άστρα, ηνεσάν με φωνή μεγάλη πάντες άγγελοί μου» (κεφ 38:στιχ 7).παρουσιάζεται δηλαδή ο Θεός να μιλά και να ομολογεί ότι μόλις δημιούργησε τα άστρα, όλοι οι άγγελοι τον ύμνησαν με δοξολογίες.Οι άγγελοι δηλαδή υπήρχαν πριν απ' τη δημιουργία του υλικού κόσμου, αφού την παρακολουθούσαν εκστατικοί και κατάπληκτοι.

Έτσι, πρώτα δημιουργήθηκε ο πνευματικός κόσμος, ύστερα Ο υλικός και τέλος ο άνθρωπος.
Οι άγγελοι λοιπόν είναι τα αρχαιότερα και τελειότερα λογικά δημιουργήματα και αποτελούν την αρχή όλης της δημιουργίας του θεού: «"Εθου των κτισμάτων σου αρχήν, των αγγέλων την ασώματον ουσίαν, ποιητά» (Υμνολογία).

Ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκαν από το Θεό δεν μας είναι γνωστός. Ωστόσο μπορούμε να λάβουμε μία εικόνα γι΄ αυτόν μέσα από την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος λέγει ότι οι αγγελικές δυνάμεις δημιουργήθηκαν μόλις ο Θεός συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας τους. Δηλ. η απόφαση του Θεού να δημιουργήσει τον αγγελικό κόσμο, σήμανε ταυτόχρονα και τη δημιουργία του.

Ποιος σκοπός της Δημιουργίας των Αγγέλων;
Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων δεν έχει να κάνει με κάποια ανάγκη του Θεού. Δεν είναι δυνατό ο υλικός ή ακόμη και αυτός ο πνευματικός κόσμος να μπορεί να προσφέρει κάτι επιπλέον στη δόξα του Θεού. Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων φανερώνεται από τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ο οποίος λέγει ότι ο Θεός τους έδωσε ύπαρξη και ζωή γι΄ αυτούς τους ίδιους, με κίνητρο την «εκστατική» του αγάπη και αγαθότητα και με σκοπό να συμμεριστούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά του. Μετέχουν στη Θεία μακαριότητα και τρέφονται με τη διαρκή θέα του προσώπου του Θεού. Ωστόσο αυτή η συμμετοχή στη θεία μακαριότητα ωθεί τις αγγελικές δυνάμεις σε μία συνεχή ανοδική πορεία, σε μία πορεία προς τη πνευματική τελειότητα.

Οι Άγγελοι είναι υλικά πνευματικά και αθάνατα όντα. Έχουν δηλαδή υλικό σώμα μιας και είναι κτίσματα, αλλά σε σύγκριση με το ανθρώπινο σώμα το δικό τους είναι πολύ
πιο «λεπτό».

Οι Άγιοι Άγγελοι σε σχέση με τον πεπτωκότα άνθρωπο είναι «άυλοι και ασώματοι», όμως σε σχέση με τον Άκτιστο Θεό οι Άγγελοι είναι υλικοί και ρυπαροί. Οι Άγιοι Άγγελοι είναι αρχαιότεροι των ανθρώπων, αρχαιότεροι κάθε κτίσματος όχι όμως και αγιότεροι από κάθε κτίσμα. Η φιλανθρωπία του Θεού ανέδειξε τουλάχιστον έναν άνθρωπο αγιότερο ακόμα και από τους Αγγέλους. Αυτός ο ανθρωπος δεν είναι άλλος από την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία στην οποία δικαιολογημένα ψάλλουμε «Την τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ...».

Ποιο το κύριο έργο των Αγγέλων;
Οι άγγελοι πραγματοποιούν τριπλό έργο. Πρώτα απ΄ όλα δοξολογούν ακατάπαυστα τον Θεό. Αυτή η δοξολογία δεν τους έχει επιβληθεί ως εντολή, αλλά είναι τελείως αυθόρμητη, που ξεπηγάζει από τους ίδιους, όταν αντικρίζουν το κάλλος του Θεϊκού προσώπου και τα μεγαλεία της δημιουργίας του. Τη νύχτα των Χριστουγέννων π.χ. εμφανίσθηκε πλήθος στρατιάς ουρανίου που αινούσε τον Θεό για το γεγονός της θείας ενσαρκώσεως.

Το δεύτερο έργο τους είναι η διακονία στα μεγάλα γεγονότα της Θείας Οικονομίας. Νιώθουν τόση αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το Πλάστη τους και σφοδρή επιθυμία για τη δική τους πρόοδο, ώστε να διακονούν τα μυστήρια της Θείας Οικονομίας. Τα αγγελικά τάγματα μεταδίδουν ιεραρχικά το φωτισμό και τη γνώση το ένα στο άλλο. Τις αποκαλύψεις του Θεού τις διδάσκουν οι ανώτερες τάξεις στις κατώτερες και όταν επιτρέψει ο Θεός να αποκαλυφθεί κάποιο μυστήριο σε νου αγίου ανθρώπου, αυτό θα γίνει ιεραρχικά.

Με τα δεύτερο αυτό έργο επιφορτίσθηκαν οι Άγγελοι μετά τη δημιουργία του ανθρώπου, γι' αυτό και ο Μέγας Βασίλειος το χαρακτηρίζει ως «περιστατική ενεργεία», δηλαδή σαν κάτι το περιστασιακό και πρόσκαιρο.

Το τρίτο έργο των αγγελικών δυνάμεων αφορά τη σωτη-ρία των ανθρώπων. Με αυτό επιφορτίσθηκαν μετά την δημιουργία του ανθρώπου και το επιτελούν με ιδιαίτερη προθυμία και χαρά, αφού κάθε φορά που μετανοεί ένας άνθρωπος για τις αμαρτίες του, πανηγυρίζουν και χαίρονται στον ουρανό. 

Ο προφήτης Ησαΐας, λ.χ., σ' ένα εκπληκτικό του όραμα, είδε τον Κύριο να κάθεται πάνω σε μεγαλοπρεπή θρόνο και μέσα σε ανείπωτη δόξα. Γύρω Του έστεκαν με θαυμασμό και δέος τα Σεραφείμ. Το καθένα τους είχε έξι φτερά. Με τα δύο σκέπαζαν το πρόσωπο, μην αντέχοντας ν' αντικρύσουν κατάματα τη θεία δόξα. Με τ' άλλα δυο σκέπαζαν με συστολή και σεμνότητα τα πόδια τους. Και με τ' άλλα πετούσαν. Και έκραζε το ένα προς το άλλο, και όλα μαζί σε μια θεϊκή αρμονία έψαλλαν: «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης πάσα η γη της δόξης αυτού» (Ησ.κεφ 6:στιχ 1-3).

Αλλά και κατά τη νύχτα των Χριστουγέννων, καθώς μας διηγείται ο ευαγγελιστής Λουκάς, «εξαίφνης εγένετο... πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον θεόν και λεγόντων δόξα εν υψίστοις θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία» (Λουκ.κεφ 2:στιχ 13-14).

Ο απόστολος Παύλος ονομάζει τους αγγέλους «λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» (Έβρ. κεφ 1:στιχ 14).
Η φροντίδα των αγγέλων για τη σωτηρία μας είναι η πιο γνωστή και η πιο ευεργετική για μας αγγελική διακονία.
Γνωρίζουμε μάλιστα πως την εκτελούν με πολλή προθυμία και χαρά, από το γεγονός ότι πανηγυρίζουν στον ουρανό «επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι» (Λουκ. κεφ15:στιχ 7και10).
Στην αγία Γραφή και στους βίους των αγίων μας βλέπουμε τους Αγγέλους να επιμελούνται, να φυλάνε, να παρηγορούν, να διδάσκουν και να ενισχύουν τους αγωνιζόμενους ανθρώπους του θεού, αλλά και να αποκαλύπτουν στους δίκαιους και προφήτες τα μέλλοντα. Επίσης τους βλέπουμε να φρουρούν την Εδέμ μετά την έξωση του Αδάμ και της Εύας, να τιμωρούν παιδαγωγικά τους αμαρτωλούς, ν' αντιμετωπίζουν τα πονηρά πνεύματα, να διαχωρίζουν τους εκλεκτούς από τους ασεβείς κατά την ημέρα της Κρίσεως και τόσα άλλα.

Ύμνοι των Αγγέλων:
Με τρεις εξαίρετοι ύμνους δοξολογούν την Αγία Τριάδα, οι εννέα τάξεις των Αγγέλων.


Για την πρώτη ιεραρχία των Θρόνων, Χερουβίμ και Σεραφείμ είναι ο ίδιος ύμνος το «γελ, γελ», το οποίο έβγαινε από τους τροχούς των Χερουβίμ, σύμφωνα με τον Ιεζεκιήλ (Ι΄ 13).
Της δευτέρας Ιεραρχίας, των Κυριοτήτων, Δυνάμεων και Εξουσιών ο ύμνος «Άγιος, Άγιος, Άγιος» (Ησαΐας στ΄ 3).
Της τρίτης ιεραρχίας Αρχών, Αρχαγγέλων και Αγγέλων ο ύμνος «Αλληλούια», κατά τον Νικήτα Στηθάτο.
(Φιλοκαλία.κεφ.99).

Πότε δημιουργήθηκαν οι Άγγελοι;
Στο Σύμβολο της Πίστεως ομολογούμε «πιστεύω εις ένα θεόν, Πατέρα, παντοκράτορα, ποιητήν ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων. Και εις ένα Κύριον Ιησούν Χριστόν, τον Υiόν του θεού... δι' ου τα πάντα εγένετο». Πιστεύουμε δηλαδή, πως η γη και όσα υπάρχουν πάνω σ' αυτήν, ο ήλιος και τα δισεκατομμύρια των γαλαξιών του σύμπαντος δημιουργήθηκαν από το Θεό Πατέρα δια του Υιού «εκ του μηδενός» σε κάποια χρονική περίοδο. Ακόμα πιστεύουμε, πως όλος ο αόρατος κόσμος των πνευμάτων, το αναρίθμητο πλήθος των αγίων αγγέλων, είναι επίσης δημιούργημα του θεού Λόγου: 

O Χριστός λοιπόν δημιούργησε όχι μόνο το σύμπαν, τον άνθρωπο, τα ζώα και τα φυτά, αλλά και τα ουράνια τάγματα των Αγγέλων.

Έτσι, πρώτα δημιουργήθηκε ο πνευματικός κόσμος, ύστερα ο υλικός και τέλος ο άνθρωπος.

Οι άγγελοι λοιπόν είναι τα αρχαιότερα και τελειότερα λογικά δημιουργήματα και αποτελούν την αρχή όλης της δημιουργίας του θεού:

Μόνο ο ίδιος ο Θεός υπάρχει πριν απ' όλα, ως άναρχος, και αιτία όλων, ως δημιουργός.
Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον υλικό κόσμο, αφού στο βιβλίο της Π.Δ. «Ιώβ» παρουσιάζεται ο Θεός να μιλά και να ομολογεί ότι μόλις δημιούργησε τα άστρα, όλοι οι άγγελοι τον ύμνησαν με δοξολογίες.

Ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκαν από το Θεό δεν μας είναι γνωστός. Ωστόσο μπορούμε να λάβουμε μία εικόνα γι΄ αυτόν μέσα από την διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος λέγει ότι οι αγγελικές δυνάμεις δημιουργήθηκαν μόλις ο Θεός συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας τους. Δηλ. η απόφαση του Θεού να δημιουργήσει τον αγγελικό κόσμο, σήμανε ταυτόχρονα και τη δημιουργία του.

Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων δεν έχει να κάνει με κάποια ανάγκη του Θεού. Δεν είναι δυνατό ο υλικός ή ακόμη και αυτός ο πνευματικός κόσμος να μπορεί να προσφέρει κάτι επιπλέον στη δόξα του Θεού. Ο σκοπός της δημιουργίας των αγγέλων φανερώνεται από τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ο οποίος λέγει ότι ο Θεός τους έδωσε ύπαρξη και ζωή γι΄ αυτούς τους ίδιους, με κίνητρο την «εκστατική» του αγάπη και αγαθότητα και με σκοπό να συμμεριστούν ως λογικά όντα τη μακαριότητά του.

Μετέχουν στη Θεία μακαριότητα και τρέφονται με τη διαρκή θέα του προσώπου του Θεού. Ωστόσο αυτή η συμμετοχή στη θεία μακαριότητα ωθεί τις αγγελικές δυνάμεις σε μία συνεχή ανοδική πορεία, σε μία πορεία προς τη πνευματική τελειότητα.

Είναι τέλειες φύσεις οι Άγγελοι;
Σχετικά με τη φύση τους, γνωρίζουμε πως είναι πλασμένοι «κατ' εικόνα θεού» και ασώματοι. Όταν ο προφήτης Δαβίδ λέει, «ο ποιών τους αγγέλους αυτού πνεύματα και τους λειτουργούς αυτόν πυρός φλόγα» (Ψαλμ. 103:στιχ4), δεν ανα-φέρεται στα συστατικά της φύσεως τους, αλλά περιγράφει κάποιες απ' τις ιδιότητες τους, όπως την ευκινησία και τη φλογερότητα, τη διεισδυτικότητα και τη θερμότητα, την ταχύτητα και την αϋλότητά τους.

Οι Άγγελοι δεν είναι τέλειες φύσεις, αλλά οδεύουν προς την τελειότητα, μετέχοντας στις άκτιστες ενέργειες και όχι βέβαια στην άκτιστη ουσία του θεού.

Έτσι, οι άγγελοι έχουν τη δυνατότητα να τελειοποιούνται ολοένα και περισσότερο με τη μετοχή τους στη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός προσπαθώντας να δώσει έναν ορισμό περί των αγγέλων λέγει ότι είναι φύσεις νοερές, αεικίνητες, αυτεξούσιες, ασώματες. Υπηρετούν το θεό και είναι κατά χάριν αθάνατες. Η φύση των αγγέλων είναι πνευματική. Επειδή όμως απολύτως άυλος και ασώματος νοείται μόνο ο θεός, γι΄ αυτό το αγγελικό σώμα νοείται ως αιθέριο, πυροειδές, ταχύτατο και πολύ λεπτότερο από τη γνωστή μας ύλη.

Οι άγγελοι ως προς τη προαίρεση είναι ελεύθεροι και τρεπτοί, έχοντας δυνατότητα να προκόπτουν στο αγαθό, αλλά και να τρέπονται στο κακό. Οι νοερές δυνάμεις διαθέτουν σύμφωνα με τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά νουν και λόγο, δίχως όμως «πνεύμα ζωοποιό» επειδή δεν έχουν σώμα. Γι΄ αυτό δεν συνάγουν τη θεία γνώση μέσα από τις αισθήσεις ή από αναλύσεις λογισμών, αλλά μένοντας καθαροί από κάθε υλικό στοιχείο συλλαμβάνουν τα νοητά νοερώς και αΰλως. Παρ΄ όλη τη καθαρότητα και απλότητα της αγγελικής φύσης, οι άγγελοι είναι δεκτικοί της κακίας. Έτσι μπορούν να επιλέξουν τη συνεχή προαγωγή στην άνωθεν Γνώση και τη κοινωνία της Αγάπης ή την άρνηση αυτής της Αγαθότητας. Αποτέλεσμα της ελευθερίας τους είναι και η πτώση του τάγματος του Εωσφόρου. Αυτό το αγγελικό τάγμα δεν αρκέστηκε στη θαυμαστή λαμπρότητά του, αρνήθηκε την ιεραρχημένη πρόοδο της θείας γνώσης και θέλησε τη πλήρη και άμεση εξομοίωσή του με το Θεό. Γι΄ αυτό το λόγο ηθελημένα δόθηκε στη κακία, στερήθηκε την αληθινή ζωή, την οποία μόνο του (το τάγμα των δαιμόνων) αρνήθηκε. Κατ΄ αυτό τον τρόπο έγιναν πνεύματα νεκρά αφού απέβαλαν την αληθινή ζωή και δεν αισθάνονται κόρο από την ορμή τους προς τη κακία προσθέτοντας με άθλιο τρόπο διαρκώς κακία επάνω στην ήδη υπάρχουσα.

Οι άγγελοι όμως που δεν ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην αποστασία του, απέκτησαν το χάρισμα της τέλειας ατρεψίας και ακινησίας προς το κακό. Αυτό συνέβη με την ένανθρώπηση, τη σταυρική θυσία και την ανάσταση του Χριστού, αφού έμαθαν ότι ο δρόμος που οδηγεί στην ομοίωση με το Θεό δεν είναι η έπαρση, αλλά η ταπείνωση.
Η ακινησία των αγγέλων προς το κακό δεν σημαίνει ότι εξαφανίζεται το αυτεξούσιό τους, αλλά ότι εξαγιάζεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Οι άγγελοι έχουν μεγαλύτερες και ανώτερες γνωστικές ικανότητες από τους ανθρώπους. Βέβαια δεν είναι ούτε παντογνώστες, ούτε παντοδύναμοι όπως ο Θεός.
Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, παρά μόνο αν τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε γνωρίζουν τι ακριβώς κρύβεται στη καρδιά κάθε ανθρώπου. Δεν γνωρίζουν πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου και η Δευτέρα παρουσία του Χριστού. Η μετακίνησή τους γίνεται ταχύτατα, αλλά δεν είναι πανταχού παρόντες. Κάθε φορά βρίσκονται σε συγκεκριμένο τόπο, δίχως να γνωρίζουν το τι συμβαίνει αλλού.

Δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική, ενώ δεν χρειάζονται τροφή για να ζήσουν, ή ανάπαυση για να ξεκουραστούν, αλλά ούτε πεθαίνουν και ούτε πολλαπλασιάζονται. Η αθανασία τους δεν πηγάζει από τη φύση τους, αλλά επειδή μετέχουν «κατά χάριν» στην αγιότητα του Θεού.

Ποιες οι Ιδιότητες των Αγγέλων;
Οι άγγελοι δεν έχουν ηλικία. Δεν δημιουργήθηκαν σε νηπιώδη κατάσταση, αλλά μένουν όπως κτίστηκαν (δημιουργήθηκαν) από την αρχή. Σαν υπάρξεις κτιστές και λογικές είναι ελεύθερες και μεταβλητές.

Μόνο το άκτιστο (ο Θεός), είναι αμετάβλητο και αναλλοίωτο (άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός).

Οι Άγγελοι δεν είναι τέλειες φύσεις, αλλά οδεύουν προς την 
τελειότητα, μετέχοντας στις άκτιστες ενέργειες και όχι βέβαια στην άκτιστη ουσία του θεού.

Έτσι, οι άγγελοι έχουν τη δυνατότητα να τελειοποιούνται ολοένα και περισσότερο με τη μετοχή τους στη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Από τη μετοχή αυτή απορρέει και ο αγιασμός τους. Είναι δηλαδή άγιοι όχι από τη φύση τους, γιατί τότε θα ταυτίζονταν με το "Αγιο Πνεύμα.

Οι Άγγελοι πλάστηκαν με φύση μεταπτωτή. Τους δόθηκε δηλαδή «εξουσία και μένειν και προκόπτειν εν τω αγαθώ», αλλά «και επί το χείρον τρέπεσθαι »(Μέγας Βασίλειος).

Λόγω αυτής της μεταπτωτής φύσης των, έγινε η πτώση του Εωσφόρου και των ακολούθων του, μετατρέπομενοι λόγω της παρακοής των σε δαίμονες.

Ποια η διαφορά των Αγγέλων από τους δαίμονες;
Οι Άγγελοι, όπως αναφέρθηκε, πλάστηκαν με φύση μεταπτωτή. Τους δόθηκε δηλαδή «εξουσία και μένειν και προκόπτειν εν τω αγαθώ», αλλά «και επί το χείρον τρέπεσθαι »(Μέγας Βασίλειος). Αν δεν μπορούσαν να στραφούν προς το χειρότερο, ο Εωσφόρος δεν θα έπεφτε. 
Οι άγγελλοι όμως, που δεν ακολούθησαν τον Εωσφόρο στην πτώση του, (απέκτησαν «την εν τω καλώ της χάριτος αμετακίνητον 'ίδρυσιν». Έλαβαν δηλαδή το χάρισμα της τέλειας ατρεψίας και ακινησίας προς το κακό. Το χάρισμα αυτό το πήραν με την ενανθρώπηση του Χριστού. Γιατί από την άκρα ταπείνωση, που έδειξε ο Χριστός, «έμαθαν έμπρακτα ότι ο δρόμος, που εξυψώνει και οδηγεί στην ομοίωση του Θεού, δεν είναι η έπαρση, αλλά η ταπείνωση» (άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς).

Έτσι λοιπόν, ενώ οι άγγελοι ήταν «δυσκίνητοι προς το κακόν και ουκ ακίνητοι», μετά τη σάρκωση, το πάθος και κυρίως την ανάσταση του Χριστού, έγιναν «ακίνητοι ου φύσει, αλλά χάριτι και τη του μόνον αγαθού προσεδρεία» (άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός).

Η ακινησία τους αυτή, βέβαια, προς το κακό και η στερέωσή τους στην αρετή, δεν σημαίνει ότι εξαφανίζεται το αυτεξούσιο τους, αλλά ότι με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος το αυτεξούσιο εξαγιάζεται. Οι Άγγελοι διαφέρουν από τους δαίμονες μόνο στην αγαθή προαίρεση, στην αγαθή βούληση και στην υπακοή τους προς το θεό.

Τι είναι οι δαίμονες και που κατοικούν;
Οι δαίμονες ήταν κάποτε Άγγελοι; Πώς εξέπεσαν;
Ήταν μια στιγμή πού οι άγγελοι έδειξαν εγωισμό προς τον Θεό και έπεσαν. Ναι, μια τάξη αγγέλων έπεσαν και έγιναν δαίμονες. Μια αμάδα αγγέλων αμαρτάνοντας αποπέμφθηκε οπό τον Θεό στην Άβυσσο. Πώς γνωρίζουμε ότι κατοικούν στην Άβυσσο; Από την περικοπή μι το δαιμόνιο στο θαύμα της θεραπείας στη χώρα τῶν Γαδαρηνῶν: «Παρήγγειλε γάρ τῶν πνεύματι τῶν ἀκαθάρτω ἐξελθεῖν ἀπό τοῦ ἀνθρώπου…καί παρεκάλει αὐτόν ἵνα μή ἐπιτάξη αὐτοῖς εἰς τήν ἄβυσσον ἀπελθεῖν».

Σύμφωνα με πολλά αποσπάσματα (Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, Αποκάλυψη του Ιωάννη), ο Εωσφόρος πριν από την πτώση του ήταν ο σπουδαιότερος, ο πρώτος στην ιεραρχία των αγγέλων. Το όνομά του σήμαινε «αυτός που μεταφέρει το φως». Η μετέπειτα ονομασία του ως «Σατανάς» προέρχεται από την εβραϊκή λέξη σατάν, η οποία χρησιμοποιήθηκε στην ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα με τις λέξεις «Σατανάς» ή «Διάβολος» και δηλώνει τον επίβουλο, τον εχθρό. Αυτός που άλλοτε «έφερε το φως» μετατράπηκε στον κατ’ εξοχήν εχθρό του ανθρώπου. Επειδή είχε μεγάλη δόξα, η σοφία του διεφθάρη και η υπερηφάνεια του μετατράπηκε σε αλαζονεία, με αποτέλεσμα να απαιτεί να είναι ίσος με το Θεό. Η αλαζονεία λοιπόν ήταν ένα από τα βασικά αίτια που οδήγησαν τον Εωσφόρο στην πτώση.

Υπάρχει η δυνατότητα στα πονηρά πνεύματα επιστροφής τους στο Θεό;

Δεν υπάρχει η δυνατότητα αυτή, α) επειδή η βούλησή τους ταυτίστηκε με το κακό, γιατί πάντοτε σκέπτονται και εκλέγουν το κακό. β) Έγιναν και παραμένουν εχθροί του Θεού, γιατί αποχωρίστηκαν από το Θεό, και ο χωρισμός τους αυτός σημαίνει αιώνιος θάνατος.

Ποια σχέση Αγγέλων και ανθρώπων;
Είναι κι αυτοί, όπως κι εμείς, μέλη της Εκκλησίας του Χριστού, αλλά, λόγω της διαφορετικής φύσεως και θέσεως τους, είναι ανώτεροι μας. Ωστόσο, η υπεροχή τους αυτή δεν είναι απόλυτη, γιατί ο άνθρωπος με την εν Χριστώ θέωσή του μπορεί να φτάσει στη μακαριότητα τους, να γίνει ομότιμος μ' αυτούς, ακόμα και να τους ξεπεράσει.

Στον ουρανό, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Κυρίου, οι δίκαιοι θα ζουν «ως άγγελοι θεού» (Ματθ.κεφ 22:στιχ 30) και θ' απολαμβάνουν την ίδια μ' αυτούς μακαριότητα.

Η Παναγία μας μάλιστα, έχει ήδη ξεπεράσει σε δόξα και τιμή όλες τις ασώματες δυνάμεις κι έχει χαρακτηρισθεί από την Εκκλησία ως «τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξότερα ασυγκρίτως των Σεραφείμ», ως «ανωτέρα πάντων των ποιημάτων» και ως «έχουσα τα δευτερεία της Τριάδος».
(Υμνολογία).

Οι Άγγελοι είναι υλικά πνευματικά και αθάνατα όντα. Έχουν δηλαδή υλικό σώμα μιας και είναι κτίσματα, αλλά σε σύγκριση με το ανθρώπινο σώμα το δικό τους είναι πολύ πιο «λεπτό».

Κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό «Άγγελος εστιν ουσία νοερά, αεικίνητος, αυτεξούσιος, ασώματος, Θεώ λειτουργούσα, κατά χάριν εν τη φύσει το αθάνατον ειληφυια». Επομένως είναι πνεύματα άυλα πάντα με την έννοια της λεπτότατης ύλης (αγ.Μάξιμος Ομολογητής), ουράνια και αθάνατα. Γι' αυτό και ονομάζονται και ουράνιες και ασώματες δυνάμεις. Επίσης, οι Άγγελοι είναι «φύσις λογική, νοερά τε και αυτεξούσιος, αθάνατος ου φύσει, αλλά χάριτι».

Οι Άγιοι Άγγελοι υπόκεινται στον χωροχρόνο διότι είναι και αυτοί κτίσματα. Η διαφορά με τους ανθρώπους είναι ότι βιώνουν τον χωροχρόνο τελείως διαφορετικά. Μπορούν να βρίσκονται από την μία άκρη του κόσμου στην άλλη, όμως δεν μπορούν να είναι πανταχού παρών. Μπορούν να αλλάζουν μορφές διατηρώντας πάντοτε την αγγελική τους φύση.

Οι Άγιοι Άγγελοι σε σχέση με τον πεπτωκότα άνθρωπο είναι «άυλοι και ασώματοι», όμως σε σχέση με τον Άκτιστο Θεό οι Άγγελοι είναι υλικοί και ρυπαροί. Οι Άγιοι Άγγελοι είναι αρχαιότεροι των ανθρώπων, αρχαιότεροι κάθε κτίσματος όχι όμως και αγιότεροι από κάθε κτίσμα.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο Θεός δίνει την δυνατότητα στους ανθρώπους να ξεπεράσουν ακόμα και του Αγίους Αγγέλους.

Ποτέ δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο Λόγος του Θεού ΔΕΝ έγινε Άγγελος αλλά Άνθρωπος με αποτέλεσμα να θεώσει την ανθρώπινη φύση και να δώσει στον άνθρωπο την δυνατότητα να γίνει κατά χάριν θεάνθρωπος.

Γνωρίζουν οι Άγγελοι τα μέλλοντα;
Δεν προγνωρίζουν τα μέλλοντα, αν δεν τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε μπορούν να ξέρουν τι ακριβώς κρύβεται μέσα στην καρδιά των ανθρώπων. Πολύ περισσότερο, δεν γνωρίζουν την απόκρυφη και «πολυποίκιλο σοφίαν του θεού». (Έφεσ.κεφ 3:στιχ 10). Γι' αυτό, ο απόστολος Παύλος μας λέει πως με τη σάρκωση του Λόγου του Θεού φανερώθηκε στους αγγέλους κάτι που δεν ήξεραν: «το απόκεκρυμμένον από των αιώνων εν τω θεώ» σχέδιο της οικονομίας Του για την απολύτρωση του ανθρώπου. (Έφεσ.κεφ 3:στιχ 9-10. Α' Τιμ.κεφ 3:στιχ 16).

Γνωρίζουν οι Άγγελοι τις ψύχές των ανθρώπων;
Οι Άγγελοι δεν γνωρίζουν τα μέλλοντα, προτού τους τα αποκαλύψει ο Θεός, ούτε μπορούν να ξέρουν τι ακριβώς κρύβεται μέσα στην καρδιά των ανθρώπων.

Γνωρίζουν οι Άγγελοι πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου;
Δεν γνωρίζουν πότε θα γίνει η συντέλεια του κόσμου και η Δευτέρα Παρουσία του Χριστού: «Περί δε της ημέρας εκείνης και ώρας ουδείς οίδεν, ουδέ οι άγγελοι των ουρανών» (Ματθ.κεφ 24:στιχ 36).


Η περιορισμένη αυτή γνωστική δύναμη των αγγέλων είναι πολύ έκδηλη στην υμνογραφία της Εκκλησίας μας, όπου συχνά γίνεται λόγος για την «έκπληξη» των αγγελικών ταγμάτων μπροστά στο θάνατο του Ιησού, την ανάσταση Του, τη μετάσταση της Θεοτόκου κ.λπ.

Οι Άγγελοι έχουν φύλο;
Οι άγγελοι δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική. Δεν έχουν ανάγκη από υλική τροφή ή ανάπαυση και δεν πεθαίνουν. Είναι αθάνατοι βέβαια όχι από τη φύση τους αλλά ''κατά χάριν''. Γιατί κάθε τι που έχει αρχή, έχει και τέλος σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους. Μόνο ο Θεός ως άναρχος είναι από τη φύση Του αθάνατος και αιώνιος.
(Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός).

Είναι οι Άγγελοι αθάνατοι;
Είναι αθάνατοι βέβαια όχι από τη φύση τους αλλά ''κατά χάριν''.


«Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, συνοψίζοντας τη μέχρι την εποχή του πατερική διδασκαλία, δίνει τον εξής ορισμό: «O άγγελος είναι φύση νοερή, αεικίνητη, αυτεξούσια, ασώματη. Υπηρετεί τον Θεό και είναι κατά χάριν αθάνατος. Όμως, τα ουσιώδη γνωρίσματα και τη σύσταση της φύσεως του μόνο ο Κτίστης τα γνωρίζει. Ονομάζεται βέβαια ασώματος και άυλος σε σχέση με μας, γιατί κάθε τι που συγκρίνεται με το Θεό, τον μόνο ασύγκριτο, βρίσκεται "παχύ τε και υλικόν"». Γι' αυτά και άλλοι πατέρες δίδαξαν, ότι οι άγγελοι έχουν κάποιο σώμα αιθέριο, νοερό, «πυροειδές», πολύ πιο λεπτό από τη γνωστή μας ύλη.

Είναι οι Άγγελοι πανταχού παρών ή περιορίζεται η παρουσία των;

Είναι ταχύτατοι στις κινήσεις τους αλλά όχι και «πανταχού παρόντες». Οι Άγγελοι δεν είναι πανταχού παρών, αλλά η παρουσία τους είναι περιορισμένη. Όταν δηλαδή βρίσκονται στον ουρανό, δεν είναι στη γη, κι όταν στέλλονται από το Θεό στη γη, δεν παραμένουν στον ουρανό. Αυτό σημαίνει πως είναι «περιγραπτοί», δηλαδή σε κάθε στιγμή ορίζονται από κάποιο «χώρο».


Η αγγελική όμως αυτή «περιγραπτότης» δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τους γνωστούς σε μας ανθρώπινους χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς. Δεν είναι δυνατόν, λ.χ., να περιοριστούν ή να εμποδιστούν από τοίχους, πόρτες, κλειδαριές, ή από σώματα που έχουν συγκεκριμένο σχήμα και διαστάσεις. Ούτε πάλι μπορούμε να κατανοήσουμε το πως, τη στιγμή που βρίσκονται κοντά μας, δεν παύουν να βλέπουν «δια παντός», δηλαδή ακατάπαυστα, το πρόσωπο του ουράνιου Πατέρα μας (Ματθ. κεφ 18:στιχ 10).

Είναι οι Άγγελοι ανώτεροι από τους ανθρώπους;
Η γνωστική ικανότητα και η δύναμη των αγγέλων είναι μεγάλες και πολύ ανώτερες από τις αντίστοιχες των ανθρώπων, χωρίς βέβαια να αγγίζουν, ούτε την παντο-γνωσία ούτε την παντοδυναμία του Θεού. Ενώ δηλαδή γνωρίζουν πολύ περισσότερα απ' όλους μαζί τους ανθρώπους για το Θεό, για το θέλημα Του και τα έργα Του, για τον πνευματικό κόσμο, για την υλική δημιουργία, για τους ανθρώπους και τα άλλα κτίσματα της γης, ωστόσο η γνώση τους αυτή, μπροστά στην παγγνωσία του Θεού, είναι μηδαμινή. Οι Άγγελοι δεν έχουν την παντογνωσία και την παντοδυναμία που έχει μόνο ο Θεός.


Η τελειότητα της αγγελικής φύσεως είναι, όπως είδαμε, σχετική. Κάθε φορά που συγκρίνεται με την ανθρώπινη, τονίζεται η υπεροχή αυτής της τελειότητας. Όταν όμως αντιπαραβάλλεται με την τελειότητα του Θεού, θεωρείται μηδαμινή και ελάχιστα διακρίνεται από την ανθρώπινη.

Με ποια μορφή εμφανίζονται οι Άγγελοι;
Οι άγγελοι διακρίνονται, για την ιεροπρέπεια, τη σχηματικότητα, την έκφραση και κυρίως την πνευματικότητα, που αντανακλά στα πρόσωπά τους κάτι από το θεϊκό μεγαλείο που διαρκώς θεωρούν και δοξολογούν. Εικονίζονται πάντα σαν «εξαστράπτοντες νεανίσκοι», με ανδροπρεπή χαρακτηριστικά, με μαλλιά μαύρα ή ξανθά, δεμένα με μια κορδέλα, που οι άκρες της ανεμίζουν.


Έχουν συνήθως φτερά, και στο δεξί τους χέρι κρατούν σκήπτρο, που δείχνει ότι είναι φορείς θεϊκής εξουσίας, ενώ στο αριστερό τους δείγμα επίσης εξουσίας σφαίρα ή μονό-γραμμα του Χριστού.

Η στολή τους είναι είτε λευκή σύμβολο φυσικής καθαρότητας και αγιότητας - είτε πολύχρωμη, ανάλογα με το τάγμα στο οποίο ανήκουν ή με το λειτούργημα πού επιτελούν.

Οι Κυριότητες, οι Δυνάμεις και οι Εξουσίες φορούν ποδήρη ιερατικά άμφια, χρυσή ζώνη και πράσινο ωμοφόριο. Κρατούν στο δεξί χέρι χρυσή ράβδο, ενώ στο αριστερό σφραγίδα με το μονόγραμμα του Χριστού. 

Οι Αρχές, οι Αρχάγγελοι και οι Άγγελοι εικονίζονται συνήθως με πολεμική στολή, με χρυσή ζώνη και κρατούν ρομφαία στο χέρι. Επίσης οι Άγγελοι παρουσιάζονται πάντοτε με την ίδια μορφή, δηλαδή σαν «εξαστράπτοντες νεανίσκοι περιβεβλημένοι στολήν λευκήν».

Τα Σεραφείμ, σύμφωνα με το όραμα του προφήτη Ησαία, εικονίζονται ως εξαπτέρυγα, ενώ τα Χερουβείμ και οι θρόνοι σαν πύρινοι τροχοί, που έχουν γύρω τους φτερά και πάνω στα φτερά μάτια (πολυόμματα), σύμφωνα με το όραμα του προφήτη Ιεζεκιήλ.

Πόσοι είναι οι Άγγελοι;
Ο αριθμός των αγγέλων είναι απροσμέτρητος και ανυπολόγιστος. Ο προφήτης Δανιήλ είδε σε όραμα του τον «παλαιόν των ημερών» να κάθεται σε πύρινο θρόνο και γύρω του αναρίθμητες στρατιές αγγέλων: «χίλιαι χιλιάδες ελειτούργουν αυτώ, και μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αυτώ» (Δαν.κεφ 7:στιχ 10).

Στη γέννηση του Χριστού «εγένετο... πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον θεόν» (Λουκ.κεφ 2:στιχ 13).

Στη Γεθσημανή, όταν ο απόστολος Πέτρος τράβηξε το μα-χαίρι του κι έκοψε το αυτί του Μάλχου, ο Κύριος τον μάλωσε και του είπε, πως, αν ήθελε να μη συλληφθεί, μπορούσε ν' αντιπαρατάξει στον βάρβαρο εκείνο όχλο «πλείους ή δώδεκα λεγεώνας αγγέλων» (Ματθ. κεφ 26:στιχ 53), αναρίθμητα δηλαδή και ακαταμάχητα αγγελικά στρατεύματα.

Στην Αποκάλυψη, πάλι, ο ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει ότι είδε και άκουσε μια αγγελική χορωδία γύρω από τα θρόνο του θεού, που ο αριθμός των μελών της ήταν «μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων» (κεφ 5:στιχ 11).

Πόσα είναι τα Αγγελικά τάγματα;
Για τα εννέα αυτά αγγελικά τάγματα γίνεται συστηματικός λόγος στα αρεοπαγιτικά συγγράμματα. Ο θεολογικότατος συγγραφέας τα ταξινομεί σε τρεις τρίχορες Ιεραρχίες ή ταξιαρχίες, κατά το ακόλουθο σχήμα:

Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι.
Κυριότητες, Δυνάμεις, Εξουσίες.
Αρχές, Αρχάγγελοι, Άγγελοι.

Ο όσιος Νικήτας ο Στηθάτος, επιβεβαιώνοντας την ταξινόμηση αυτή, λέει πως όλες οι ουράνιες δυνάμεις συντάσσονται σε χορείες κατά τρόπο τριαδικό και παραστέκονται τριαδικά στην Αγία Τριάδα.

Ποια η θέση των και το ιδίωμα των Αγγελικών ταγμάτων;
Παρ' όλο που με το όνομα "Αγγελοι (που σημαίνει αγγελιαφόροι) δηλώνεται ένα συγκεκριμένο τάγμα, εν τούτοις έχει καθιερωθεί να αποκαλούνται έτσι όλα τα ουράνια τάγματα, τα οποία, με βάση τις αγιογραφικές μαρτυρίες, αριθμούνται σε εννέα.

Η πρώτη σειρά είναι οι Θρόνοι, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ, Ιδίωμα τους είναι η πύρινη σοφία και η γνώση των ουρανίων, και κύριο έργο τους ο θεοπρεπής ύμνος του «γελ».

Δεύτερη σειρά είναι οι Εξουσίες, οι Κυριότητες και οι Δυνάμεις. Ιδίωμα τους είναι οι διευθετήσεις των μεγάλων πραγμάτων και οι διενέργειες των θαυμάτων, και κύριο έργο τους ο τρισάγιος ύμνος, το «"Αγιος, άγιος, άγιος».

Τρίτη σειρά, που βρίσκονται πάνω από μας και κάτω από τις δεύτερες, είναι οι Αρχές, οι Αρχάγγελοι και οι Άγγελοι. Ιδίωμά τους είναι να εκτελούν θείες υπηρεσίες, και κύριο έργο τους ο ιερός ύμνος «Αλληλούια» (Φιλοκαλία).

Ποιο το κύριο εργο των αγγέλων
Οι άγγελοι πραγματοποιούν τριπλό έργο. Πρώτα απ΄ όλα δοξολογούν ακατάπαυστα το Θεό. Αυτή η δοξολογία δεν τους έχει επιβληθεί ως εντολή, αλλά είναι τελείως αυθόρμητη, που ξεπηγάζει από τους ίδιους, όταν αντικρύζουν το κάλλος του Θεϊκού προσώπου και τα μεγαλεία της δημιουργίας του. 
Τη νύχτα των Χριστουγέννων π.χ. εμφανίσθηκε πλήθος στρατιάς ουρανίου που αινούσε το Θεό για το γεγονός της θείας ενσαρκώσεως.

Το δεύτερο έργο τους είναι η διακονία στη Θεία Οικονομία. Νιώθουν τόση αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το Πλάστη τους και σφοδρή επιθυμία για τη δική τους πρόοδο, ώστε να διακονούν τα μυστήρια της Θείας Οικονομίας. Τα αγγελικά τάγματα μεταδίδουν ιεραρχικά το φωτισμό και τη γνώση το ένα στο άλλο. Τις αποκαλύψεις του Θεού τις διδάσκουν οι ανώτερες τάξεις στις κατώτερες και όταν επιτρέψει ο Θεός να αποκαλυφθεί κάποιο μυστήριο σε νου αγίου ανθρώπου, αυτό θα γίνει ιεραρχικά.

Το τρίτο έργο των αγγελικών δυνάμεων αφορά τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αυτό επιφορτίσθηκαν μετά την δημιουργία του ανθρώπου και το επιτελούν με ιδιαίτερη προθυμία και χαρά, αφού κάθε φορά που μετανοεί ένας άνθρωπος για τις αμαρτίες του, πανηγυρίζουν και χαίρονται στον ουρανό.

Ποιοι Άγγελοι βρίσκονται ποιο κοντά στον άνθρωπο;
Ποιο κοντά στους ανθρώπους είναι οι Αρχές, οι Αρχάγγελοι και οι Άγγελοι, επειδή έχουν το ιδίωμα να εκτελούν θείες υπηρεσίες, και κύριο έργο τους ο ιερός ύμνος «Αλληλούια» (Φιλοκαλία).

Μια από τις διακονίες των Αγγέλων είναι αποκαλύπτουν στους δίκαιους και προφήτες τα μέλλοντα.
Πολλοί πιστοί Χριστιανοί με καθαρή καρδία, έστω και αν είναι ταλαιπωρημένοι από ανθρώπινες πτώσεις, έχουν αξιωθεί να δουν κάποια Αγγελοφάνεια στη ζωή τους, είτε σε όραμα είτε σε όνειρο.

Έχουν ονόματα οι Άγγελοι;
Ο Θεός, που έδωσε ονόματα σ' όλα τα άστρα (Ψαλμ. 146:στιχ 4), έδωσε, ασφαλώς, ονόματα και σ' όλους τους Αγγέλους Του.

Ποιων Αγγέλων γνωρίζουμε τα ονόματα των;
Εκτός από την αρίθμηση και ονομασία των εννέα ταγμάτων, η αγία Γραφή μας αναφέρει και τα ονόματα που έχουν μερικοί άγγελοι. Εμείς όμως, τρεις μόνο αγγέλους γνωρίζουμε τα ονόματα τους.


Ο πρώτος είναι ο Γαβριήλ. Το όνομά του στα εβραϊκά σημαίνει «ήρωας του Θεού». Αυτός για πρώτη φορά παρουσιάστηκε στον προφήτη Δανιήλ και του εξήγησε μερικά συμβολικά οράματα (Δαν.κεφ 8:στιχ 16).

Δεύτερη φορά παρουσιάστηκε στον ίδιο προφήτη και του φανέρωσε πόσα χρόνια θα περνούσαν από το έτος που θα έβγαινε διαταγή για την ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ μέχρι τον ερχομό του Χριστού (Δαν.κεφ 9:στιχ 21-28).

Ο ίδιος παρουσιάστηκε στο Ζαχαρία και στη Θεοτόκο.
(Λουκ.κεφ 1:στιχ19 και 28).

Δεύτερος άγγελος γνωστός με το όνομά του είναι ο Μιχαήλ. Το όνομά του σημαίνει «τις ως ο Θεός ημών;». Αναφέρεται πολλές φορές στην Παλαιά Διαθήκη και μάλιστα σαν άρχοντας: «Μιχαήλ ο άρχων ο μέγας» (Δαν. κεφ 12:στιχ 1).
Γι' αυτόν επίσης κάνει λόγο και ο Ιησούς του Ναυή, που τον είδε σαν «αρχιστράτηγον δυνάμεως Κυρίου» (Ί. Ναυή κεφ 5:στιχ 14).

Ο τρίτος άγγελος, που αναφέρεται με το όνομά του στη γνωστή Ιστορία του Τωβίτ, είναι ο Ραφαήλ, ένας από τους επτά αρχαγγέλους, που μεταφέρουν από τη γη στον ουρανό τις προσευχές των αγίων (Τωβίτ κεφ 12:στιχ 15).

Πως οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις εμφανίσεις των Αγγέλων των Αγγέλων;

Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις εμφανίσεις των Αγγέλων με τρεις τρόπους:


α) Με τις σωματικές τους αισθήσεις, όταν εμφανίζονται σαν απλοί άνθρωποι,
β) Με τα μάτια της ψυχής τους, όταν εμφανίζονται σαν άυλες υποστάσεις σε όνειρα και οπτασίες και
γ) Με τη δύναμη της καθαρμένης από τα πάθη διάνοιάς τους, όταν εμφανίζονται «εν θεωρία αληθινή και ουσιώδη» (αββάς Ισαάκ ο Σύρος).

Σε ποιους ανθρώπους εμφανίζονται οι Άγγελοι;
Οι άγγελοι εμφανίζονται στους άξιους ανθρώπους και σ' εκείνους που ο Θεός επιτρέπει με δύο τρόπους: είτε με τη μορφή των δικών τους αγγελικών σωμάτων (Μέγας Βασίλειος, όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος) είτε μετασχηματισμένοι σε μορφή προσιτή στην ανθρώπινη αδυναμία (άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός).

Με ποιες μορφές εμφανίζονται οι Άγγελοι στους ανθρώπους;
Σε προφητικά οράματα, παίρνουν διάφορες συμβολικές μορφές («ομοιώματα») «πότε μεν στρατιωτών, και άλλοτε ιππέων, και πάλιν εξαπτερύγων και πολυομμάτων, και αύθις λεόντων, είτα βοών, και πάλιν αετών, πότε δε και ίππων πυρίνων, και πάλιν τροχών και αρμάτων» (άγιος Θεόδωρος Ο Στουδίτης).


Όλες αυτές οι εκδοχές επιβεβαιώνονται από τις πολυάριθμες εμφανίσεις των αγγέλων, που αναφέρονται στην αγία Γραφή.
Συνήθως εμφανίζονται με ανθρώπινη μορφή, και μιλάνε, τρώνε, βαδίζουν σαν συνηθισμένοι άνθρωποι. Άλλοτε όμως το παρουσιαστικό τους είναι αστραφτερό και εκθαμβωτικό, προκαλώντας φόβο σ' εκείνους που τους αντικρίζουν.
Έτσι, π.χ., στον Ιακώβ παρουσιάστηκε ο άγγελος του θεού σαν άνθρωπος, πάλεψε μάλιστα μαζί του ο πατριάρχης και τον νίκησε! (Γεν.κεφ 32:στιχ 24-30).

Επίσης οι άγγελοι, που φιλοξενήθηκαν από τον Αβραάμ, έδωσαν την εντύπωση ότι έτρωγαν και έπιναν σαν άνθρωποι (Γεν. στιχ 18-19).7

O αρχάγγελος Ραφαήλ, πάλι, συνταξίδευε με τον Τωβία για πολλές εβδομάδες, χωρίς να δημιουργήσει την παραμικρή υποψία ότι δεν ήταν άνθρωπος. Όταν τελικά με δική του πρωτοβουλία αποκαλύφθηκε, είπε: «Πάσας τας ημέρας ωπτανόμην υμίν, και ουκ έφαγον ουδέ έπιον, αλλ' όρασιν υμείς εθεωρείτε».
(Τωβίτ κεφ12:στιχ19).

Έχουν οι άνθρωποι Άγγελο φύλακα;
Η παράδοση της Εκκλησίας μας διδάσκει ότι κάθε χριστιανός έχει τον προσωπικό του φύλακα άγγελο. Ή αφετηρία της παραδόσεως αυτής ανάγεται στη γνωστή διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης για τον Τωβίτ και το γιο του Τωβία (Τωβίτ κεφ 5:στιχ 4), και στη μαρτυρία του προφήτη Ζαχαρία: «και είπε προς με ο άγγελος ο λαλών εν εμοί» (κεφ 1:στιχ 9). Επίσης στη μαρτυρία του Κυρίου, στην Καινή Διαθήκη: «Οράτε μη καταφρονήσητε ενός των μικρών τούτων λέγω γαρ υμίν ότι οι άγγελοι αυτών εν ουρανοίς δια παντός βλέπουσι το πρόσωπον τον πατρός μου» (Ματθ.κεφ 18:στιχ

Ακόμη έχουμε και στις Πράξεις τη διήγηση για τη φυλάκιση του αποστόλου Πέτρου, όπου γίνεται λόγος για τον φύλακα άγγελό του .

Στο αρχαιότατο έργο «ποιμήν» του Ερμά, γίνεται λόγος για τον προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Και άλλοι πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του φύλακα αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απόμακρύνεται εξ΄ αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων.

Ό άγγελος αυτός είναι ο πιο πιστός μας φίλος, ο πιο στοργικός μας αδελφός. Παραστέκει πάντα δίπλα μας, εκτός κι αν εμείς τον διώξουμε με τα πονηρά μας έργα, γιατί «όπως ο καπνός φυγαδεύει τις μέλισσες, έτσι και η αμαρτία τον φύλακα άγγελο από τη ζωή μας» (Μέγας Βασίλειος). Μας παρηγορεί στις θλίψεις, απαλύνει τους πόνους μας, συμπάσχει μαζί μας, χαίρεται στην πνευματική μας πρόοδο. Μας προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς. Είναι μάλιστα τόσο δυνατός, ώστε και μόνος του μπορεί να παραβληθεί με ολόκληρο στράτευμα και πολυάνθρωπη παράταξη.

Οι Άγιοι Άγγελοι λοιπόν είναι όχι μόνο αγγελιοφόροι αλλά και προστάτες και φύλακες των ανθρώπων. Αυτοί είναι που μας βάζουν τον καλό λογισμό, αυτοί είναι που χαίρονται με την πνευματική μας πρόοδο και λυπούνται με την αμαρτία μας. Αυτοί είναι οι όντως φίλοι μας οι οποίοι είναι πάντα δίπλα μας. Το ότι δεν τους βλέπουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν, το ότι δεν αντιλαμβανόμαστε την βοήθειά τους δεν σημαίνει ότι μας την δίνουν. Πάρα πολλές φορές όλοι μας έχουμε γλιτώσει από διάφορα κακά λόγο της επέμβασης τους.

Ο φύλακας Άγγελος που μας δίνεται κατά το βάπτισμα, μας ακολουθεί σε όλη μας την ζωή, μέχρι το θάνατο μας και μέχρι να παρουσιάσει την ψυχή μας, ενώπιο του Θεού.

Όλα όσα κάνουν οι άγγελοι για τον άνθρωπο έχουν εσχατολογική προοπτική, δηλαδή αποβλέπουν στην είσοδό του στη βασιλεία του θεού. Γι' αυτό, όταν κάποια ενάρετη ψυχή χωρίζεται από το σώμα, περιστοιχίζεται από τον φύλακα άγγελο της και άλλες ουράνιες δυνάμεις, που ευφραίνονται για τη σωτηρία της και την οδηγούν στο Χριστό, για ν' απολαμβάνει μαζί τους την αιώνια μακαριότητα. Αντίθετα, όσες ψυχές προτίμησαν την αμαρτία και την αποστασία από το Θεό, παραλαμβάνονται από τους δαίμονες και οδηγούνται μακριά από τη χάρη του θεού, στον σκοτεινό «τόπο» της κολάσεως.

Εκτός όμως από το φύλακα άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι φύλακες άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των αγγέλων του. Έπειτα ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. Ενώ τέλος ο άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους αγγέλους.

Εμφανίσεις Αγγέλων στην Αγία Γραφή.
Η Αγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση φιλοξενούν πολυάριθμες μαρτυρίες σχετικά με την ύπαρξη και τη δράση των αγγέλων. Μετά από τη πτώση των πρωτοπλάστων άγγελοι φυλάσσουν το Παράδεισο, άγγελοι διδάσκουν στον Αδάμ τον τρόπο καλλιέργειας της γης, ενώ άγγελοι εμφανίζονται στον Αβραάμ, το Λωτ, κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και σε πολλούς από τους προφήτες.

Στην Καινή Διαθήκη συναντούμε περισσότερες Αγγελοφάνειες: ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίζεται στο Ζαχαρία (Λουκ. Α΄: 8-22) κι αργότερα στη Θεοτόκο κατά τον Ευαγγελισμό (Λουκ. Α΄: 26-38), στρατιά αγίων Αγγέλων το βράδυ της Γεννήσεως στους βοσκούς, Άγγελος ενισχύει τον Κύριο Ιησού Χριστό κατά την αγωνιώδη προσευχή Του στη Γεσθημανή, Άγγελο συναντούν οι Μυροφόρες στον Τάφο του Κυρίου μετά την Ανάστασή Του, Άγγελος παραστέκει στον Απόστολο Πέτρο όταν φυλακίζεται, και τον ελευθερώνει κ.α.

Οι μυροφόρες, όταν τα ξημερώματα της Αναστάσεως έτρεξαν στον τάφο του Κυρίου, τρόμαξαν σαν είδαν ξαφνικά να κατεβαίνει από τον ουρανό ένας άγγελος με όψη αστραφτερή και στολή λευκή σαν το χιόνι, για να τους αναγγείλει το χαρμόσυνο μήνυμα (Ματθ. κεφ 28:στιχ 1-6).

Σ' όλες τις ένδοξες και αστραφτερές εμφανίσεις τους οι άγγελοι συγκαταβαίνουν στην ανθρώπινη αδυναμία και προσαρμόζουν τη λαμπρότητα τους στην αντοχή του «ορώντος».

Πως μεταδίδονται τα μηνύματα του Θεού στους ανθρώπους μέσω των Αγγέλων;
Τα μηνύματα του Θεού μεταδίδονται στους ανθρώπους ιεραρχικά.

Τα αγγελικά τάγματα, σαν «φώτα δεύτερα νοερά εκ του πρώτου και άναρχου φωτός τον φωτισμών έχοντα» (άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός), μεταδίδουν ιεραρχικά το φωτισμό και τη γνώση το ένα στο άλλο, και το κατώτερο σε μας τους ανθρώπους.

Έτσι, τις αποκαλύψεις και τα μυστήρια του Θεού τα διδάσκουν οι ανώτερες τάξεις στις κατώτερες, ενώ πολλά κατεβαίνουν μέχρι μια ορισμένη τάξη και εκεί φυλάγονται «εν σιωπή». Όταν επιτρέψει ο Θεός ν' αποκαλυφθεί κάποιο μυστήριο σε νουν αγίου ανθρώπου, θ' ακολουθήσει την πορεία που περιγράψαμε, από τάξη σε τάξη, (ιεραρχικά) και τέλος θα μεταδοθεί στον άνθρωπο από την κατώτερη.

Σεβασμός των πιστών στους Αγγέλου.
Η στρατευόμενη Εκκλησία τιμά και σέβεται τους αγγέλους όπως ακριβώς και τους αγίους της.


Κατά τους πρώτους αιώνες, οι Πατέρες απέφυγαν να τονίσουν την τιμή που όφειλαν να έχουν οι πιστοί προς τις ουράνιες δυνάμεις, γιατί την εκκλησία την περιέβαλλε ακόμα ο ειδωλολατρικός κόσμος και υπήρχε κίνδυνος θεοποιήσεως των αγγέλων. Ήδη ο απόστολος Παύλος απαγορεύει την αγγελολατρεία, τη «θρησκεία των αγγέλων», όπως την ονομάζει (Κολ.κεφ 2:στιχ 18), γιατί κάποιοι αιρετικοί κύκλοι, κυρίως Γνωστικοί, αντικατέστησαν τη λατρεία του Χριστού με τη λατρεία των αγγέλων.

Αργότερα όμως, όταν ο κίνδυνος αυτός αποσοβήθηκε, άρχισαν να πυκνώνουν στα πατερικά συγγράμματα οι αναφορές στους Αγγέλους, ώσπου η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος διακήρυξε πανηγυρικά την τιμητική τους προσκύνηση, αλλά και την αντιδιέστειλε με σαφήνεια από τη λατρεία του Θεού.

Αναρίθμητοι ναοί, αλλά και πόλεις και περιοχές ολόκληρες, κοσμούνται με το όνομα των αγίων Ασωμάτων αγγελικών δυνάμεων. Κι αυτό δείχνει τόσο το σεβασμό και την ευλάβεια, που τρέφει ο πιστός λαός στους ουράνιους προστάτες του, όσο και την ευεργετική τους παρουσία στην πολύκύμαντη ζωή των ανθρώπων.

Εκείνοι, βέβαια, που τιμούν ιδιαίτερα τους αγγέλους, είναι οι μοναχοί. Με την αδιάλειπτη προσευχή προσπαθούν να τους μιμηθούν στην ακατάπαυστη δοξολογία του θεού, ώστε να τους μοιάσουν, να γίνουν κι αυτοί «ισάγγελοι» και ν' αναπληρώσουν το «εκπεσόν» δέκατο τάγμα των Αγγέλων. Άλλωστε, στα πατερικά και ασκητικά συγγράμματα, η μοναχική ζωή χαρακτηρίζεται ως αγγελική, ενώ στο Μέγα Ευχολόγιο η τελετή της μοναχικής κουράς ονομάζεται «Ακολουθία του μεγάλου και αγγελικού Σχήματος».

Ποιοι τιμούν περισσότερο τους Αγγέλους;
Ωστόσο, εκείνοι που τιμούν ιδιαίτερα τους αγγέλους είναι οι μοναχοί. Μέσα από την διαρκή προσευχή τους, την υπεράνθρωπη άσκησή τους, αγωνίζονται να ομοιάσουν στους αγγέλους και να αναπληρώσουν το εκπεσόν τάγμα των δαιμόνων.


Γι΄ αυτό και η ακολουθία της μοναχικής κουράς φέρει το όνομα: «Ακολουθία του μεγάλου και αγγελικού Σχήματος».

Πότε γιορτάζονται οι Άγγελοι από την Εκκλησία;
Είναι δύσκολο να καθοριστεί με ακρίβεια πότε καθιερώθηκε γιορτή αφιερωμένη στους Αγγέλους. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι ο αρχάγγελος Μιχαήλ άρχισε να γιορτάζεται από τον 5ο αιώνα και ότι με τη γιορτή του συνδέθηκαν οι γιορτές του αρχαγγέλου Γαβριήλ και των άλλων αγγέλων.

Η σημαντικότερη γιορτή των αγγέλων είναι η «Σύναξις των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών αγίων ασωμάτων και ουρανίων Ταγμάτων», που η Εκκλησία μας τιμά στις 8 Νοεμβρίου. Το συναξάρι της ημέρας αυτής αναφέρει: «Καυχήθηκε ο Εωσφόρος πως θ' ανεβάσει το θρόνο του πάνω στις νεφέλες τ' ουρανού και θα γίνει όμοιος με τον Ύψιστο θεό (Ήσ. κεφ.14 στιχ. 14). Αμέσως όμως ξέπεσε από την ουράνια δόξα και το αρχαγγελικό του αξίωμα, συμπαρασύροντας μαζί του και το αγγελικό τάγμα, που του υποτασσόταν. Τότε, μέσα στη μεγάλη σύγχυση που ακολούθησε τη φοβερή εκείνη πτώση, ο αρχάγγελος Μιχαήλ συγκέντρωσε από ζήλο θεϊκό όλους τους υπόλοιπους χορούς των Αγγέλων, και, αφού φώναξε το "Πρόσχωμεν" (δηλαδή "ας προσέξουμε"), ύμνησε με δυνατή φωνή τον Κύριο, και μαζί του Τον ύμνησαν όλοι οι άγγελοι. Αυτή η συγκέντρωση ονομάστηκε «Σύναξη των Αγγέλων».

Στις 6 Σεπτεμβρίου είναι «Ανάμνησις του εν Χώναις θαύματος του Αρχιστρατήγου Μιχαήλ».
Στις 11 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το Μηναίο, «τελείται η «Σύναξις των μυρίων Αγίων Αγγέλων»

Στις 26 Μαρτίου, την επομένη του Ευαγγελισμού, «η Σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ.
Στις 11 Ιουνίου γιορτάζεται επίσης «η Σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ εν τω "Αδειν» τέλος.
Στις 13 Ιουλίου μνημονεύεται άλλη «Σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ».

Στον εβδομαδιαίο λειτουργικό κύκλο των ακολουθιών, η Δευτέρα αφιερώνεται στις αγγελικές δυνάμεις.
Δύο παρακλητικοί κανόνες αφορούν το φύλακα άγγελο και τις επουράνιες Δυνάμεις.