Παρασκευή 8 Αυγούστου 2014

Δημιουργία των δυο εκκλησιαστικών Χορών

 Όπως είναι γνωστόν η Θεία Λατρεία αποτελεί έκφραση της πιστευούσης ψυχής. Στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού, οι Απόστολοι και οι μαθητές των, μεριμνούσαν περισσότερο για τη διάδοση του Χριστιανισμού, έτσι στη λατρεία χρησιμοποιούσαν τους Ιουδαϊκούς ύμνους και κυρίως τους ψαλμούς του Δαβίδ, που άρχισαν να μεταφράζονται στην ελληνική γλώσσα, η δε μετάφραση όλων των ψαλμών στην ελληνική γλώσσα, που έγινε από τους Ο΄ (70) Πατέρας. Κατά τα μέσα της 2ας εκατονταετηρίδας άρχισαν να χρησιμοποιούνται στη Λατρεία οι πρώτοι Χριστιανικοί ύμνοι, που ήταν άτεχνοι, απλοί στη φράση και στη μουσική, έμοιαζαν δε περισσότερο με την απαγγελία πεζού λόγου. 

Στα πρώτα χρόνια επεκράτησε η «καθ’ ὑπακοήν» ψαλμωδία, δηλαδή ο Αναγνώστης απάγγελλε εμμελώς τους στίχους και σε κάθε στίχο ο λαός υπηχούσε και υπέψαλλε τις κατάλήξεις των στίχων. (Έψαλλαν όλοι οι πιστοί μαζί). Οι στίχοι ήσαν απλοί και απαγγέλλονταν με τον τρόπο περίπου που ψαλμωδούνται σήμερα οι ευχές του Μεγάλου Αγιασμού των Φώτων, ο Απόστολος, το Ευαγγέλιο, το· «Ἀσπιλε ἀμόλυντε» στα απόδειπνα, και στους Χαιρετισμούς, το· «Στερεώσαι», το· «Τοῦ Δείπνου σου τοῦ μυστικοῦ», στη Θεία μετάληψη και άλλα. Η «καθ’ ὑπακοήν ψαλμωδία» επεκράτησε μέχρι τον Δ΄ αιώνα που γίνεται η μεγάλη μεταρρύθμιση στη ποίηση και υμνολογία· 

α) Δίδεται μεγάλη προσοχή στο τρόπο εκτέλεσης του μουσικού μέλους των ύμνων. 

β) Πολλοί ύμνοι του ψαλτηρίου μεταφράζονται στην ελληνική γλώσσα και έτσι γίνεται η βάση για τη μετέπειτα Ορθόδοξο υμνογραφία.

γ) Ο Λαός δεν υπηχούσε, αλλά έψαλλε του ύμνους και 

δ) Καθιερώνεται η εγκατάσταση των δυο Χορών. 

Με την πάροδο του χρόνου η πίστη ξαπλώνεται, η Χριστιανική ποίηση αναπτύσσεται, οι Χριστιανικοί ύμνοι γίνονται συνθετότεροι εις έννοια και μουσική, άρχισε η εκτόπιση των Ιουδαϊκών ύμνων και να περιορίζονται μόνο στους ψαλμούς του Δαβίδ, που είχαν μεταφραστεί στην Ελληνική γλώσσα. Από την «καθ’ ὑπακοήν ψαλμωδία» που οι πιστοί απηχούσαν το τέλος των στίχων, άρχισαν να ψάλλουν ολόκληρους τους στίχους που απαγγέλλονταν και με τον τρόπο αυτό συμμετέχει ολόκληρο το Εκκλησίασμα στη Θεία Λατρεία. 

Με την πάροδο του χρόνου, λόγω της ιδιομορφίας των εκκλησιαστικών ύμνων και της έντεχνης μελοποίησης των, για απόφυγή των παραφωνιών και της χασμωδίας, κατέστη έκδηλη η ανάγκη της δημιουργίας του πρώτου χορού. Ανέθεσαν σε ένα υπεύθυνο, που μαζί με άλλους έψαλλαν του ύμνους. Ο υπεύθυνος ονομάστηκε Πρωτοψάλτης ή Μάγιστρος, το δε σύνολο των βοηθών ιεροψαλτών ονομάστηκε Χορός, από τους χορούς των τραγωδιών της Αρχαίας Ελλάδας. Έψαλλαν δε σε ανυψωμένο (άμβωνα) στο μέσο του ναού, (μεταξύ των δύο σημερινών χορών). Στον Άμβωνα αυτό απαγγελλόταν ο Απόστολοςκαι το Ευαγγέλιο. Δημιουργείτε δηλαδή ο πρώτος Εκκλησιαστικός χορός. 

Αργότερα κατά τον 4ον αιώνα επειδή πλήθυναν οι ύμνοι δημιουργήθηκε πάλι το ίδιο πρόβλημα. Ο Χορός χωρίστηκε σε δυο και σχηματίστηκε ο Αριστερός χορός. Ο υπεύθυνος Ιεροψάλτης του αριστερού χορού πήρε το όνομα Λαμπαδάριος, ο δε υπερυψωμένος άμβωνας μετακινήθηκε παραπλεύρως του Αριστερού χορού, στην αποκλειστική χρήση του Διακόνου για την ανάγνωση του Ευαγγελίου, και του κηρύττοντος τον Θείο Λόγο κληρικού, όπως γίνεται σήμερα. 

Από τον 4ον αιώνα μέχρι σήμερα στη πράξη της Εκκλησίας τηρούνται πολλές αλλαγές στη ναοδομία (χτίσιμο ναών), στην εικονογραφία, την αμφίεση του κλήρου και την διακόσμηση των ιερών ναών. Πολλές αλλαγές γίνονται και στην υμνογραφία. Οι Βυζαντινοί χοροί όπως έχουν σήμερα, σχηματίσθηκαν μεταξύ των ετών 348 και 358 μ. Χ. Οι Ιερές Ακολουθίες έχουν πάρει τη σημερινή τους μορφή τον Ιʹ και ΙΑ΄ αιώνα. (Από το βιβλίο «Θεωρία της Βυζαντινής Μουσικής»), με συγγραφέα τον Διευθυντή της Σχολής, Χριστοδούλου Παπαστεφάνου. (Λευκωσία).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου